13 Ιουν 2015

Μακρόνησος ή Νήσος Ελένη


Η Μακρόνησος βρίσκεται μεταξύ του Λαυρίου και της Κέας. Έχει μακρόστενο σχήμα και είναι το δυτικότερο νησί των Κυκλάδων. Το υπέδαφος αποτελείται από στρώματα μαρμάρων και σχιστόλιθων, αλλά και σε ορισμένες περιοχές έχει αργυρούχα μεταλλεύματα όπως γαληνίτης.
Στο βόρειο τμήμα του νησιού έχει μια φυσική σπηλιά την Τρυπητή. Μόνο λίγοι βοσκοί με τα πρόβατά τους είναι οι κάτοικοι του νησιού τώρα, αλλά και έχει περιορισμένη δραστηριότητα μελισσοκομίας από κατοίκους του Λαυρίου.
Διοικητικά και ιδιοκτησιακά, ανήκει στον δήμο της Κέας.
Εκδρομείς μπορούν να φτάσουν στο νησί, από το Λαύριο, αλλά δεν έχει καράβι τακτικής ή άγονης γραμμής.
Κατά ένα μύθο ο Πάρις έφερε εδώ στη βόρεια σπηλιά του νησιού την Ωραία Ελένη, για να την κρύψει,  πριν φύγουν για την Τρία. Έτσι το νησί πήρε το όνομα  «Νήσος Ελένη».
Στο νησί έχουν βρεθεί αρχαία ερείπια, από κίονες και κρηπιδώματα μεγάλου αρχαίου κτίσματα, μεταβατικής περιόδου, Νεολιθικής προς την εποχή του Χαλκού (περί τα τέλη της 4ης χιλιετίας π. Χ). 
Στο νησί υπάρχουν δυο μικροί ναοί του Αγίου Γεωργίου και της Θεοτόκου, που κτίσθηκαν πάνω σε θεμέλια αρχαίων ναών.
Κατά τον 12ο αιώνα, με απόφαση του Ιωάννη Β΄ Κομνηνού, όταν σταμάτησε η χρηματοδότηση του στόλου της αυτοκρατορίας, η Μακρόνησος και η Αίγινα έγιναν ορμητήρια πειρατών, που λυμαίνονταν τα παράλια της Αττικής, αρπάζοντας υλικά αγαθά, ζώα ανθρώπους για σκλάβους ή για λύτρα.
Στην διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων (1912-1913) μεταφέρθηκαν  Τούρκοι αιχμάλωτοι, που έμειναν, μέχρι την υπογραφή ειρήνης, οπότε και μεταφέρθηκαν στην Τουρκία.  
Η Μακρόνησος κατά την περίοδο του 1922-1923 λειτούργησε σαν λοιμοκαθαρτήριο προσφύγων. Δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες Πόντιοι, «φιλοξενήθηκαν» κάτω από απάνθρωπες συνθήκες και μετά από ολιγόμηνη περιποίηση και απολύμανση  προωθήθηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Κατά τον Απρίλιο του 1947 στην διάρκεια του Συμμοριτοπόλεμου – Εμφυλίου, χρησιμοποιήθηκε σαν στρατόπεδο συγκέντρωσης «εθνικής αναμόρφωσης» για χιλιάδες κομμουνιστές, πολιτικούς κρατούμενους και λιποτάκτες στρατιώτες. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ιδρύθηκε ο αυτόνομος Οργανισμός Αναμορφωτηρίων Μακρονήσου, αλλά σε μικρό σχετικά διάστημα και μετά την επίσκεψη στο νησί της Βασίλισσας Φρειδερίκης, διαλύθηκε.
Οι εξορίσεις συνεχίστηκαν και από τις επόμενες κυβερνήσεις.
Επί εποχής υπουργού πολιτισμού, Μελίνας Μερκούρη το νησί κρίθηκε μνημείο, γι αυτό τα κτίσματα των στρατοπέδων προστατεύονται από παρεμβάσεις.